Op het eerste Bal des Amis kreeg ik een kus van Wim Broeckx. Een balletkus, vanzelf, met veel lucht, maar het was een kus. Ik heb er weken op geteerd. En of ik dus snap waarom iemand wil dansen met de dansers van Het Nationaal Ballet (wie wil dat eigenlijk niet?).
Bal des Amis overweldigend succes
Op zondag 24 april 2005 is de grote studio 1 op de eerste etage van het Amsterdamse Muziektheater al voor drie uur ’s middags behoorlijk vol. Uit de kleedkamers klinkt gerommel en geroezemoes. Toch is het officieel een vrije dag voor de dansers van het Nationaal Ballet. Wat is er aan de hand? Alles is in voorbereiding en afwachting van het Bal des Amis. Voor de derde keer alweer. Nu ook met aanbod voor de jeugd. Het is druk, erg druk. Maar het is de moeite waard. Nieuwe danssterren zijn geboren.
De voorzitter van de Vrienden, Merel Laseur, trapt officieel af. Een applaus voor de dansers die op hun vrije dag met de vrienden dansen. De ingewikkelde organisatie verdraagt geen uitzonderingen, maar dat hoeft ook niet. Gedisciplineerd en snel splitst het gezelschap zich op in drie groepen: kinderen, liefhebbers en ‘gevorderden’. Er is maar één wens: dansen met de dansers.
Welke knie?
De grote groep van circa 20 liefhebbers bijt zich vast in de Polonaise van Peter Ilyich Tchaikovsky uit de derde acte van de Sleeping Beauty. Onder bezielend repetitorschap van John Johan Johansen en Jeanette Vondersaar is geoefend tot de polonaisepas er vlekkeloos uitkomt en het patroon geen moeite meer kost. De dansers Jaime Crandall, Giovanna Magnani, Barnaby Meredith en Orlando Russell doen onvermoeibaar nogmaals de pas voor, wijzen de richting, veranderen een hele rij van richting, bemoedigen of corrigeren subtiel een klein foutje en beantwoorden vragen over belangrijke details. “Als je moet knielen, met welke knie doe je dat dan?”. Het antwoord verrast: “the right is the most elegant”. ’t Gaat er af en toe chaotisch aan toe, maar het plezier straalt je tegemoet. Het komt wel goed met die polonaise.
You go 1-2-3-4
De groep van tien gevorderden mag zich in een uur tijd de Funeral March uit de Frank Bridge Variations van Hans van Manen eigen maken. Geen kleinigheid, maar met repetitoren als Juanjo Arqués en Charlotte Chapelier moet dat lukken! De pas is zeker voor danseressen van dit niveau niet het ingewikkeldste: ‘just plié and push’ in de woorden van Charlotte. You go 1-2-3-4, you go 1-2-3-4…Nee, dansen is niet moeilijk, als je blijft tellen. Maar dan komt de muziek en is het een stuk minder eenvoudig. Een half uur later zit er ineens vorm in en wordt er gedanst in opperste concentratie.
Voor ieder een passende solo
Ook de kinderen dansen op de Polonaise van Tchaikovsky, maar op een heel andere manier. Het is een opmerkelijk grote groep – 29 – en ze variëren in leeftijd van pakweg één turf hoog tot te groot voor servet. Dat hemelsbrede verschil is er ook in balletervaring. Er zijn absolute beginners en er is een groepje van de Academie. Maar zo op het oog vindt Lin van Ellickhuijsen van de afdeling Educatie dit de gewoonste zaak van de wereld. Samen met Wendy Niesten, Sara Ricciardelli en Maiko Tsutsumi studeert ze een juweel van een speciale choreografie in. Na een hippe warming up (Lin: “dat doen ze nooit bij het Nationaal” en inderdaad giechelen de danseressen zich erdoor heen) deelt Lin in een mum van tijd de kinderen in en doet ze passende solootjes of groepsstukjes voor. Twee katjes springen, vanzelf, de pas de chat. De cavaliers stralen vooral van trots. Stoere sprongen (liefst langs elkaar en niet op elkaar – gelach). De balletacademie krijgt balancés en tournants te doen. Dat gaat prima. De kinderpolonaise bruist van de energie. De kleintjes krijgen de schattigheidsprijs, de groteren laten hun talenten al volop zien.
En dan is het Bal …
Het is opnieuw verzamelen in studio 1. De kinderen zijn een stuk minder braaf dan aan het begin. Er wordt druk gekletst, met benen gezwaaid, gegiecheld en vooral veel in de spiegel gekeken. Er worden plaatsen gezocht, wat gedronken. Heerst er misschien een beetje plankenkoorts? Het is tenslotte toch een optreden.
Staat iedereen in lijn? De polonaise van de liefhebbers schalt door studio 1. Het applaus op de CD vermengt zich met het echte applaus van het publiek in de zaal. De eersten komen op en ja, natuurlijk, bij de polonaise horen de polonaisehoeden. Alsof er veel meer dan een uurtje is gerepeteerd, zo gemakkelijk lijkt de dans te gaan. Zelfverzekerd danst iedereen de lijnen. Al blijkt het eindigen van de dans nog wel iets moeilijker dan het begin… maar het applaus is welverdiend en oorverdovend.
Bijna ongemerkt nemen de leden van de ‘Van Manengroep’ hun positie in om te beginnen. Gezichten gespannen in concentratie, lichamen die klaar zijn voor de dans die aan ons voorbij glijdt. Ontroerend is om te zien hoe Juanjo Arqués de vrouw begeleidt wier benen in het echt niet meer kunnen dansen, wat haar lichaam in gedachten nog bijna als vanzelf doet. De prestaties van de repetitoren en de dansers dwingen een grote bewondering af. Hoezo moeilijk, dat zie je er toch niet aan af? Het is prachtig dat de dansante beweging ook bij deze dansers als vanzelf komt.
De Kinderpolonaise is het sluitstuk en ja, natuurlijk krijgt elk groepsdansje, elke solo, een daverend applaus. De kleintjes stelen de show, de groteren maken de show. De ouders zijn niet zo’n beetje trots op hun kids en de kinderen zelf hebben een gave ervaring. De kleintjes krijgen de schattigheidsprijs, de groteren laten hun talenten al volop zien. Elk kind krijgt een tasje mee vol met mooie herinneringen zoals een foto en een paar oude spitzen van de ballerina’s. “Oh, ik heb Marisa Lopez’s. Van wie heb jij ze?”
Dan is het tijd om te genieten van de ‘echte’ dansers. Nou ja, echte dansers? In de Mistake Waltz uit de Concert van Jerome Robbins gaat nogal wat mis. Waarom heeft niemand tegen Wendy gezegd dat ze die blauwe zonnebril af moest doen? En de kauwgom uit haar mond had moeten halen? Olga Khoziainova, eerste pianiste, zorgt voor de muzikale begeleiding van dit stukje spektakelballet.
Daarna is het voor alle dansers omkleden, want de champagne en de hapjes staan klaar in de foyer.
Het was een fantastisch Bal des Amis voor iedereen: chapeau voor de organisatie en de dansers in alle soorten en maten.
